- ÖCAL; 31 MART ZAFERİNE YÜRÜYORUZ
- Milletvekili Cantürk Alagöz, Nakliye Sektörü ile Bir araya geldi
- Valilik Birim Müdürleri ve Personellerine Teşekkür Belgesi
- Vali Ercan Turan’dan Muhtarlara Teşekkür Belgesi
- NEVRUZ VE DOST ZİYARETLERİ
- İL JANDARMA KOMUTANLIĞI TOPLANTI VE GÖSTERİ YÜRÜYÜŞÜ GÜZERGAHLARI İLE AFİŞ-PANKART ASILABİLECEK YERLERİ BELİRLEDİ
- İL EMNİYET MÜDÜRLÜĞÜ TOPLANTI VE GÖSTERİ YÜRÜYÜŞÜ GÜZERGAHLARI İLE AFİŞ-PANKART ASILABİLECEK YERLER,
- TAZİYE VE TEŞEKKÜR MESAJI
- TAZİYE TEŞEKKÜR MESAJI
- Taziye Teşekkür Mesajı
- ALLAH’IN İZNİ, HALKIMIZIN TEVECCÜHÜ İLE KAZANACAĞIZ
- AK PARTİ İL GENEL MECLİS ÜYESİ ADAYLARINDAN NEZAKET ZİYARETİ
- ÜLKÜ BAŞKAN PROJELERİNİ TANITTI
- Karakoyunlu'dan Ülkü Öcal'a Destek
- Vekil Cantürk Alagöz ve Ülkü Öcal Sanayi Sitesini Ziyaret Etti
CAN AZERBAYCAN
Azerbaycan yüreğimde bir şahdamardır
Ben Yakup gibiyim uzun yıllardır
Onda Yusuf’umun kokusu vardır,
Ve hasreti, gönlümde, büyük Türkistan kadardır
Ayettir kitabımda, bayrağımda rüzgârdır
Azerbaycan yüreğimde bir şah damardır.
Sovyetler Birliği döneminde, demir perde, Azerbaycan ve Türkiye arasına
aşılmaz bir set çekse de; dini, dili, milleti bir olan, tarihi bağlarla birbirine bağlanan iki
kardeş ülke İnsanının kalplerine kilit vuramamıştır.
Azerbaycan Rusya egemenliği altında olduğu halde Türkiye, dört bir yanından
saran düşmanlara karşı verdiği mücadele yıllarında Azerbaycanlılar arasında gizlice yardım kampanyası başlatılmış varlarını, yoklarını esirgemeden toplayarak Bakü Türk
Konsolosuna vermişlerdir. Zamanın Bakülü zenginlerinden Tağıoğlu Hacı Zeynel Abidin 500 bin altın bağışlayarak rekor kırmıştı. Diğer zenginler de 100 binden aşağı
olmamak üzere yardım yaparken Bakülü kadınlar da boş durmamışlardı. Tağıoğlu
Hacı Zeynel Abidin, Şemşi Esedullah Bey ile Topçubaşı Ali Merdan beylerin eşlerinin
önderlik ettiği kampanyada Türk kadınları altın, gümüş ve elmas takılarını yardım için bağışlarken, Türkler bu savaştan kurtuluncaya kadar Bakü’de tıraş olmama, tiyatroya
gitmeme ve müzik dinlememe kararı almışlardı.
Bakü Türk konsolosuna yardım verenlerden yoksul ve yaşlı bir kadın çok
dikkat çekiciydi. Hasta ve yoksul olan bu kadın geçimini dilenerek sağlıyordu. Türk
Konsolosu Ali Kemal Bey’e Cuma günü topladığı paraları verirken; en karlı günüm
Cuma günleridir. Türkler bu badireyi atlatıncaya kadar her Cuma topladığım paraları
size getireceğim demişti.
İlk bağımsız Azerbaycan Devletinin İçişleri bakanı Behbud Han Cevanşir, Bakü İslam Cemiyet-i Hayriyesi ve Maliye Bakanı Abdülvasi Bey’in teşebbüsleriyle
1920 yılının Mart ayından itibaren toplanan 3. 000 İngiliz Lirasına karşılık gelen 3. 000 000 ruble Birinci Bakü İstikraz Bankası’na yatırılmıştır.
Azerbaycan SSCB Devlet Adamı Neriman Nerimanov (Mayıs 1920 – 2 Mayıs
1921 arası Dış İşleri Bakanı) İngilizler tarafından tutuklanarak Malta’ya sürülmüş
bulunan İttihat ve Terakki Partisi elemanlarının ve geçmiş hükümetin memurlarının
kurtarılması için çalışmalara başladı. İngiliz Hükümeti’ne, Bakü’de bulunan İngilizler
ile Malta’da tutulan Türklerin değiştirilmesi teklifinde bulundu. İngiliz Hükümeti,
Nerimanov’un bu teklifini kabul etmedi.
Buna karşılık da, Azerbaycan, Bakü’de bulunan İngiliz esirleri iade
etmeyeceğini bildirmiştir. Mustafa Kemal Paşa ve İzmir milletvekili Mahmut Esat Bey,
Azerbaycan’ın, Malta’daki Türk esirler özgürlüklerine kavuşmadıkça, kendisinin de
İngiliz esirlerini iade etmeyeceğini açıklaması büyük bir övgü ve takdirle
karşılamışlardır. Mustafa Kemal, 23 Nisan 1920 tarihinde, konuyla ilgili olarak
Başbakanlığa şöyle yazmış ve gereğini istemiştir:
Anadolu Türklerinin geçirdiği sıkıntılı döneme kayıtsız kalmayarak, Türkiye
halkı ile ilgili haberlere sütunlarında sık sık yer veren, Bakü’de Latin harfleri ile yayın
yapan “Yeni Yol” gazetesi, Azerbaycan halkına yaptığı bir çağrıda şöyle yazıyordu:
“Mustafa Kemal’in askerlerinin tek başlarına mücadele ettiği bir dönemde
Anadolu’da ki Türk kardeşlerimize yardım etmeli, iaşe toplamalı ve gerekirse gidip
orada canımızı feda etmeliyiz…”
Bunlardan ayrı olarak, 1921 yılı içinde Türk ordusunun art arda kazandığı
Birinci ve İkinci İnönü Savaşları, Azerbaycan’da büyük bir coşkuya sebep oldu.
Nerimanov’un özel emriyle Azerbaycan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Mirze Davut
Hüseyinov bu münasebetle TBMM Başkanlığına çektiği telgrafta “emperyalizme karsı kazandığı büyük zaferden dolayı, kardeş Türk halkını, TBMM’sini ve onun Reisi
Mustafa Kemal Pasa’yı, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti adına kutluyor ve tebrik ediyoruz.” dedikten sonra, Azerbaycan halkının bu zaferin şerefine, 30 vagon petrol, 2 vagon benzin, 8 vagon gaz yağı gönderdiğini bildiriyordu.
Aynı yılın Mayıs ayında Azerbaycan devleti, hiçbir talebi olmadığı halde TBMM hükümetine 62 sistern petrol gönderdi ve aynı Mayıs ay içinde Azerbaycan Dışişleri
Komiseri M.D. Hüseyinov, Türkiye’ye gönderdiği bir telgrafta, “Bundan sonra
Azerbaycan Hükümeti kardeş Türk halkına yürüttüğü bağımsızlık savaşı müddetince
Türkiye’nin bağımsızlık mücadelesinde hayatlarını kaybetmiş askerlerin yetim
çocukların barınacağı sığınaklar (yetimhane) için her ay 62 vagon petrol ve 3 vagon
gaz yağı göndermeyi taahhüt ediyor.” diye yazıyordu. Azerbaycan Nerimanov’un
başkanlığı döneminde bu taahhüdüne sonuna kadar sadık kalmıştır. Bu taahhüdün
dışında 1922 yılında Batum yolu ile Azerbaycan dokuz bin tondan fazla kerosin ve
350 ton benzin gönderdi.
Yukarıda değinmeye çalıştığımız Azerbaycan’ın Türkiye’ye maddi ve manevi
yardım ve destekleri milli mücadele zarfında devam etmiştir. Fakat bazı noktalarda da
dile getirdiğimiz gibi, Azerbaycan-Türkiye ilişkileri devletlerarası çıkar ilişkilerinin çok
üstündeydi
Nerimanov, Türkiye’ye 1921 Yılında 500 kilo altını Ankara’ya ulaştırıldı.
TBMM Hükümeti bu altının 200 kilosunu devlet bütçesine ayırdı. Geriye kalanı ise,
silah ve mühimmat alımı için kullanıldı. Daha sonra Buhara Cumhuriyetinden yardımı
olarak gönderilen altınlar Rusya kanalıyla Nerimanov tarafından Ankara’ya gönderildi.
Nerimanov, 23 Mart 1921 tarihinde, Atatürk’e yazdığı cevap mektubunda,
birbiri ardınca kazanılan savaşlar ile Türk halkının emperyalizmden kurtulma
günlerinin yaklaştığını, bu yüzden bu başarıları kazanan TBMM Hükümetini, onun
başkanını ve kahraman Türk ordusunu kutladığını bildirdikten sonra, “Paşam, Türk Milletinde bir anane vardır; kardeş kardeşe borç vermez, kardeş, her durumda
kardeşinin elinden tutar. Biz kardeşiz, her zaman elinizden tutacağız, her zaman ve
her şartta birbirimizin elinden tutacağız ve tutmaya devam edeceğiz bugün yaptığımız
bir kardeşin yaptığından başka bir şey değildir” diyordu.
Ayrıca Azerbaycan hükümetinin 2 Ekim 1922’de Anadolu fakirlerine yardım
teşkili ile uğraşacak özel bir komisyon kurması, aynı zamanda Azeri Türk basınında
savaş halinde olan Türkiye’ye mali ve silah yardımını hızlandırmakla “Misak-ı Milli”
ilkelerinin katiyetle desteklenmesi, o devir için çok önemliydi.
Bugün sözde soykırım iddialarıyla Türkiye’yi suçlayan Ermeniler yakın tarihte
de işgalci tutumlarına devam ederek, Azerbaycan’ın Karabağ bölgesinde 7 bin kişilik nüfusa sahip ve coğrafi konumu itibarıyla bölge içi stratejik önemi olan Hocalı kentini ele geçirmişler. Sivil, eli silahsız, Azerbaycan Türkleri çocuk, kadın, ihtiyar ve genç
demeden katletmişlerdir.
Azerbaycan’ın işgal edilen topraklarının geri alınmasında haklı davalarında her
zaman kardeşlerimizin yanındayız. Can Azerbaycan bizim canımızdır!
Ziya Zakir ACAR
Iğdır Azerbaycan Dil, Tarih ve Kültür
Birliğini Yaşatma ve Destekleme
Derneği Başkanı
Yorum yapmak için aşağıdaki formu kullanabilirsiniz.