KARAKOYUNLULARIN MİRASI KOÇBAŞLI AÇIK HAVA MÜZESİ

Tarih : 2020-09-19 / Kategori : Kültür & Sanat

KARAKOYUNLULARIN MİRASI  KOÇBAŞLI AÇIK HAVA MÜZESİ

Kadim Türk yurdu Anadolu’nun Doğusu, yani Iğdır ve civarı tarihi açıdan kazı yapılarak çalışılması gereken yerlerdendir. 
M.Ö. 4000'lerde Hurriler (Subarular), Sabar/Sabur Türkleri, Hititler, Urartular, Akadlar, Kimmerler, Sakalar, Medler, Persler, Arsaklılar, Araplar, Hazarlar, Selçuklular, Karakoyunlular, Osmanlılar, Ruslar, Türkler yöremizi yönetmiş ve yaşamışlardır. Tevratta geçen adıyla Ararat (Ağrı dağı) dağı, Van gölü civarı, Arpaçay bölgesi, hatta Erzurum'da bile bu kavimlerden bazıları sürekli yerleşik olarak kalmışlar, yazları  yaylalara göç etmişlerdir. 

Yerleşik kavimlerden geriye kalan tarihi kalıntılarla ilgili ilmi bir araştırma yapılabilir.
Bugüne kadar yasak bölge ve sit alanları ile koruma altına alınan, kazı, araştırma, yörenin tarihini netleştirecek çalışmalar pek yapılamadığı anlaşılmaktadır. 
Hangi toplumların yaşadığını, kültür, yaşam, teknik, medeniyet gibi düzeylerinin neler olduğu hakkında bilgilere ulaşabilmek, öğrenmek, gelecek kuşaklara aktarabilmek adına bu çalışmalar yapılmalı diye düşünüyorum.
Şimdiye kadar üniversitemiz ve ilim adamlarımız yoktu. Şimdi bir Iğdır Üniversitemiz olduğuna göre etraflı bir Iğdır yöresi tarihi çalışması yapma imkanı da bulunmaktadır diyebiliriz.
Yanlış anlaşılmasın, elbette değerli tarihçi yazarlarımızdan bir kaçı Iğdır üzerine kitaplar yazmışlar, onları saygıyla anıyoruz, bu kitaplarda yöremizde yaşayan milletlerin bazı genel bilgileri var elbette. Kitaplarına, delil amaçlı kazı çalışması yapmadan, belki birilerinin  anlatımı, kütüphane çalışmaları düzeyinde görüş ve iddialarla yetinerek hazırlamış olabilirler. 
Yaşayan canlı tarih olan nesiller hayattan gitmeden bilgileri kayıt altına alınmalı ve bu çalışmalar gelecekte işlenebilecek şekilde muhafaza edilmeli bence.
Nuh'dan bu yana Asurlar, Iğdır bölgesinde örneğin Ağrı dağı yamacı  Korhan’da Ahura  yerleşim yerinde, mezarlıklardan sadece ismini duyduğumuz, yaşayanların kültür, medeniyet, sanat, bilim, vs yönleri ile kazı, araştırma çalışması yapıldığını ben duymadım, okumadım. Zaten yasak bölge olmasından dolayı da pek imkan doğmamıştır bence.
Karakoyunlu yazılı taşlar bölgesi ha keza bakirdir ve bilinmeyendir.
Aralık bölgesinde ve Tuzluca bölgesinde eski yerleşim yerleri, kaya mezarlıkları, kale kalıntıları, koruma altına alınan konak, ev, iki katlı topraktan yapma balahana evler gibi yerlerin tarihi bilgileri toplanmalıdır.
Karakoyunlu ilçesi açık hava müzesinde bulunan Koç başlı mezar taşları (bu mezar taşları geçmişte Ankara etnografya müzesine  ve Kars müzesine götürüldüğünü ve sergilendiğini ulusal basından duymuştum), Melekli Kültepe, Köroğlu kalesi, bazı köylerimizdeki höyükler,  A. Erhacı ziyaret ve mezar taşları, diğer köylerimizdeki koç başlı mezar taşları, Ejder kervansarayı, Kul Yusuf kümbeti, Ağrı dağında başlayıp İrevan/Revan topraklarına kadar uzandığı iddia edilen mağara ve diğer mağaralar hakkında ilmi çalışma yapılmalıdır. (çalışma yapıldığını da duymadım.)
Geçmişte de Türklüğün Doğu’ya açılan serhat şehri olan ve şimdi ise coğrafi konumu, bozulmaya çalışılan demografik yapısı, Asya’ya, Türk dünyasına, Turan’a açılan tek kapısı olması hasebi  ile Türk dünyası ile irtibatımızın kilit taşı Iğdır ilinin bilgilerinin oluşması ve korunması bu nedenle önemlidir.
Karakoyunlular zamanında yapılmış ve bizde de döneminde yiğit, kahraman ve gençler için kullanılmış tarihi Koç başlı mezar taşları ile ilgili şu bilgiler bulunmakta;

“Karakoyunlulardan günümüze gelen koç başlı mezar taşları, İlçemizde bulunmaktadır. Şimdiye kadar çok fazla ziyaretçisi bulunmayan mezar taşları, son zamanlarda gezginlerin merak ettiği bölgelerden biri olmuştur.
Karakoyunlu ve Selçuklu dönemlerinde yapılan koç başlı mezar taşları, Doğu Anadolu'nun birçok bölgesinde bulunuyor. Karakoyunlular, kahraman gördükleri kişiler ve genç yaşta ölen kişiler için dikmiştir koç başlı mezar taşlarını. Fakat sonraki dönemlerde her ölen kişi için dikilmeye başlanmıştır. Mezar taşlarının üzerindeki figürler ve resimler ölenlerin kişiliklerine göre değişiyor. Yani her mezar taşı farklı bir işçiliğe sahip.
Doğu Anadolu gezinizde yolunuz Iğdır'a düşerse koç başlı mezar taşlarını mutlaka görmelisiniz. (T.C. Karakoyunlu Kaymakamlığı 14.05.2019)”
“Iğdır Ovası'ndaki bütün eski mezarlıklarda bulunan koç başlı mezarlar, Iğdır'da kalıcı bir medeniyet izi bırakan Karakoyunlular döneminden kalmadır. Bu mezar taşları Karakoyunlulara göre yiğit ve kahraman olan kişiler ile genç yaşta ölen gençlerin mezarlarına dikilirdi. Bu gelenek Karakoyunlulara Orta Asya Türk Kültürü'nden gelmiştir. Çünkü Karakoyunlular konar-göçer bir topluluktu ve Karakoyunluların iktisadi yapısı sadece hayvancılığa dayanıyordu. 
Ayrıca Iğdır'da Karakoyunlular ile ilgili 2 isim yerleşim birimlerine verilmiştir. Bunlardan biri Karakoyunlu ilçesi, diğeri ise merkez ilçeye bağlı Kuzugüden Köyü'dür. Koçbaşlı mezar taşları, Iğdır şehir merkezinin 15 km. kuzeydoğusundaki Karakoyunlu İlçesinde bulunan "Karakoyunlu Açık Hava Müzesi"nde sergilenmektedir.
 Iğdır'da bulunan Koç başlı mezar taşları Erzurum Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu'nca 1991 senesinde koruma altına alınmıştır. En çok başlı mezar heykeli bulunduran köyler; Aşağıerhacı, Bayraktutan, Çakırtaş, Küllük, Yaycı köyleridir. (Türkiye Kültür portalı)” Emir Şıktaş

Facebook Beğenenler

Yorum yapılmadı!

Yorum yapmak için aşağıdaki formu kullanabilirsiniz.

Yorum Yaz!

E-Posta adresiniz yayınlanmayacaktır.
* İşareti olan alanlar gereklidir.