Rusya, savaşın ilk gününden beri Dağlık Karabağ'a barış gücü göndermeyi planlıyordu. Moskova, Ekim ayının ilk günlerinden beri bu planı ön plana çıkarmaya çalışıyordu. Ancak buunu için, Rus yetkililerin defalarca söylediği gibi hem Ermenistan hem de Azerbaycan'ın onayını gerektirdi.

Azerbaycan ve Ermenistan Dışişleri Bakanlarının 10 Ekim'de Moskova'da yaptıkları ilk toplantıda bu konu geniş bir şekilde tartışıldı. Tartışmanın yaklaşık 11 saat sürmesinin nedenlerinden biri de bu konuyla ilgiliydi. Ancak, 10 Ekim'de Azerbaycan ordusu ilk zaferlerini kazanmıştı ve Rus barış güçlerinin bölgeye gelişine yeşil ışık yakılması Azerbaycan için işi yarım bırakabilirdi. Bu nedenle resmi Bakü, Dağlık Karabağ'da barış gücü görevlendirmek için henüz çok erken olduğunu belirtti.
29 Ekim'de Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Rusya Interfax muhabirinin barış güçleriyle ilgili sorusuna şu cevabı verdi: “Bu noktaya gelmedik. Yerleşimin son aşamasında bölgeye barış gücü gönderilmesi planlandı, işgalin sonuçları ortadan kalktı, işgal edilen topraklar iade edildi ve mülteciler Dağlık Karabağ'a döndü. Evet, ilk aşamada Ermeni ve Azeri nüfusun bir arada yaşamasını sağlamak için ayrılıkçı güçlere ihtiyaç duyulacaktır. Ama barışı koruma görevlileri nerede olacak, görevleri ne olacak, personeli, sayıları, silahları, görevleri ne olacak, güvenliklerini kim sağlayacak? Bu nedenle, tüm bu konuların çok dikkatli bir şekilde incelenmesi gerekiyor ve ancak o zaman ona evet veya hayır diyebiliriz. Bu nedenle, bu soru çok erken”.
İlham Aliyev'in röportajından on gün sonra ve Azerbaycan ordusunun stratejik Şuşa kentini kurtarmasının ardından resmi Bakü, bölgeye Rus barış güçlerini göndermeyi kabul etti. Daha önce Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bir telefon görüşmesi yaptı. Muhtemelen, Türkiye Cumhurbaşkanı taraflar arasındaki açıklama metnine aşinaydı. Bakü ile paralel olarak imzalanan açıklamayı Ankara'nın memnuniyetle karşılaması tesadüf değil.
Ancak Recep Tayyip Erdoğan, Vladimir Putin ile yaptığı telefon görüşmesinde Rusya gibi Türk askerlerinin barış gücü olarak bölgeye katılmasının önemini vurguladı. Putin'in cevabı, tarihsel olarak Ermenilerin Türk askerlerinin Dağlık Karabağ'da konuşlanmasından korkmaları oldu. Putin'e göre Erdoğan durumu anladı ve ısrar etmedi. Ancak daha sonraki bir röportajda Putin, Türkiye ve Azerbaycan'ın stratejik müttefik olduklarını, bu onların hakkı olduğunu ve Azerbaycan'da Türk askerlerinin varlığını engelleyemeyeceklerini sözlerine ekledi. Diğer bir deyişle Şuşa, Laçin veya Kelbecer'de Türk askerlerinin konuşlanmasını kimse ve hiçbir şey engelleyemez. Bu yöndeki çalışmalar şu anda hızlandı. Türk Savunma Bakanı Hulusi Hakar, Azerbaycan'ın bir parçası olan Dağlık Karabağ'da ve çevresinde Rusya'nın Azerbaycan'da asker konuşlandırdığı haklara sahip Türk askerlerinin de bulunacağını ve sayılarının Rus asker sayısından az olmayacağını her zaman vurguluyor. Ayrıca Türk ordusunun Rus ordusu ile Dağlık Karabağ ve Suriye'de ortak devriye hizmetine katılımı sağlanacak. Türkiye ve Rusya cumhurbaşkanları 24 Kasım'da yaptıkları telefon görüşmesinde konuyu ele aldı.
Türkiye ve Rusya, Dağlık Karabağ'daki ortak faaliyetlerle bölgede yeni bir işbirliği biçimi hakkında görüş alışverişinde bulunuyorlar. Türkiye cumhurbaşkanlığı sözcüsü İbrahim Kalın Twitter'da “Türkiye, Kafkasya'nın yakın tarihinde aktif bir rol oynamaya devam edecek” yazdı. Yakın gelecekte Nahçıvan yönünde ulaşım ve demiryollarının açılması sadece Azerbaycan ve Türkiye'yi birleştirmekle kalmayacak, aynı zamanda Türkiye ile Rusya arasında kara ve demiryolu bağlantıları için koşullar yaratacak ve ticareti artıracaktır.
Ermenistan, Azerbaycan toprakları üzerindeki iddiasından vazgeçerse ve Dağlık Karabağ'ın “bağımsızlığını” teşvik etmek gibi bazı Batı ülkelerinde provokasyonlar yaparsa, bu ülke gelecekte bölgesel projelerden de faydalanabilir. Ama bunun için Ermenilerin Türk muhalefetinin asırlık zihniyetine son vermesi gerekiyor. Ermenistan bu ciddi hastalıktan kurtulana kadar bölgesel projelerin dışında kalacaktır.
“Atlas” Araştırma Merkezi (Azerbaycan)

Tweet