IĞDIR’IN YAKIN TARİHİNE NOTLAR -XlV- ÇOCUKLUĞUMUN GEÇTİĞİ KARAKOYUNLU’DA NEVRUZ BAYRAMI

Tarih : 2021-02-12 / Kategori : Kültür & Sanat

IĞDIR’IN YAKIN TARİHİNE NOTLAR  -XlV- ÇOCUKLUĞUMUN  GEÇTİĞİ KARAKOYUNLU’DA NEVRUZ BAYRAMI

Halaşlı (Ergenekon) mahallesinde yedi ve üzeri yaşlara girmiş tüm çocuklar Okul Müdürü Cemil öğretmen tarafından ilkokula kaydedilmişlerdi. 
Siyah önlükler, beyaz yakalıklar giyilmiş, çanta, kitap, kalem alınmış, okul yolu tutulmuştu. 

Karakoyunlunun bir ilkokul binası vardı. 
Rahmetli Atatürk’ün hediye ettiği okuldu. 
Mahalleden sürekli birlikte olduğumuz  çocuklar okullu olunca ben hem sıkılmaya, hem de imrenmeye başlamıştım. Yaşım altı olduğu için öğretmen ve aile de yanaşmıyordu. Kayıtsız okula gidip gelmekteyim ve bir ay sonra öğretmen dükkanımıza uğrayarak okumayı söktüğümü ve öğrenciliğe kabul edildiğimi söylemişti.
İlkokul çağlarımızda Nevruz bayramının çok kıymetli olduğu dikkatimi çekmekteydi;
Nevruz bayramı yaklaştığında her aile reisi mutlaka ailede bulunan tüm bireylerin giyecek yazlık kıyafetlerini alırdı. Genelde manifatura dükkanları revaçta idi. Hazır giyim hem pahalı, hem de mağaza olarak fazlaca yoktu.
 Evli kızlara, kız kardeşlere, hala (bibi), teyze gibi yakınlara alınan giyim eşyası ve çerezler bir araya toplanır ve ziyaret edilerek evine götürülürdü, Buna “bayramçalığ veya bayram payı” denilirdi. 
Erkek takım elbiseliğine “tiye, tiye parça” denilirdi. Yeni kumaş,  dikilmeyi bekleyen top kumaştan kesilmiş parça demek isteniyordu. 
Nevruz bayramında  yıl boyu görecek ihtiyaçlar temin edilmesi geleneği nedeniyle zorunluluk, yani nişan, düğün, sünnet vs  yeni elbiseler giymeyi gerektiren, ağırlık arz eden bir toplantı, misafirlik olmadıkça yeni giyim eşyası pek alınmazdı.. 
Halk hastalara, yaşlı büyüklere, ekonomik durumu iyi olmayan ailelere, köyün öğretmenlerine, toplumda saygınlık kazanmış değer verilen insanlara bayramlaşmaya gider, ziyaret eder, hayır dualarını alır ve ihtiyaçlılara yardımda bulunurlardı. Benimde katıldığım şekliyle, tüm okul öğrencileri birer elma, yada birer portakal alır, özel pasta yapabilen aileler pasta göndererek sıra ile öğretmenlerin evlerine bayram öncesi gider, bayramını kutlar, ellerini öperdik.
İlkokul öğretmenlerimizden özellikle Karakoyunlu olanlar Sadık Ağ, Cemil Gülali, Sefer Kavak (bizim dönemimdekiler) Nevruz bayramında okuldaki prensipli insanlar değil, sevecen, güler yüzle karşılar, uğurlarlardı. 
Dini bayramlarda böyle  törenler yaşamazdık. Herkes yakın çevre ve ailesi içerisinde kutlardı. Bu bizim törelerimizin, kültürümüzün, dini ritüellerimizin dini bayramların baskısı altında kalmadığının, İslam kültürü ile paralel gittiğinden, halkımızda  milli kültür şuurunun yok edilmediğinin, Milli ve dini bayramların birbirilerini gölgelemeyecek kutlama sınırlarının olduğunun göstergesidir.
Halen bu denge devam ettirildiğinden, özellikle  yörede yaşayan Azerbaycan Türklerinin gelenek, görenek,  kültür erezyonu yaşamadığına bir belge teşkil etmektedir. 
Ayrıca şunu da belirtmek gerekir ki, halkımızın özellikle yaşlı ve dindar kesimi Nevruz Bayramını Hz Ali’nin Halifeliğe başlaması  bayramı kabul etmektedir. Yumurta boyama, eğlence düzenleme gibi kültürel görselleri tahta çıkış bayramı kutlaması olarak görmektedir. 
Nevruz’un Yenigün, ya da Türklerin Ergenekon’dan çıkışı bayramı gibi nedenlerle kutlanması, ateş yakılıp, demir dövülmesi halkımız arasında yaygınca bilindiği ve Türklük bayramı olarak kutlandığı da çoğa insanımızın bilgisi dahilinde ve bu amaçla kutlanmaktadır.  
Nevruz Bayramı, gelenek, görenek, töre gibi kültürel milli duygularla dolu bir bayram olduğu kadar, dini ritüelleri de olan bir bayram aynı zamanda.
Nevruz öncesi, Ölü bayramı yapılması (helva pişirme, ihsan dağıtma, dua okutma), Baca baca (evlerden çerez yumurta vs almak için mendil (desmal) atma, yumurta boyama,  niyet tutarak kulak asma, bahçeyi süpürerek çıkan kış artıklarını kötülük, pislik gitsin manası ile yakma, evde yapılan konuşmaların güzel, tatlı, neşeli olmasına özen gösterme, küskünler var ise yaşlı ya da ileri gelenlerce barıştırma (barışık) toplantısı yapma, Nevruz günü kesinlikle ve özellikle ekşili (üz-gözlü) pilav pişirme, yada misafir gelebilir diye iyi ve bol yemek hazırlanması kesinlikle yapılır. Çeşitli kosa kosa gibi oyunlarla Nevruz’un geldiği yaşatılmaya çalışılmaktadır. 
1970 tarihi olmalı Iğdır'a geldiğimde Yeşil Iğdır gazetesinin eski idari binası yeri olan Çıraklı sokak, Eğri sokak, D. Bayazıt caddesi sokak aralarının yumurta tokuşturanlarla tıka basa dolu olduğunu görünce Nevruz Bayramının insanlarımızı kaynaştırdığına bir kez daha şahit olmuş ve zaman zaman yumurta tokuşturmaları severek izlemiştim.
Nevruz, toplumumuzda tabiatın dirilişi, Türk halkının Ergenekon’dan çıkışı sevinci, veya başka değerleri ile olsun kardeşliğin, barışın, dostluğun, yardımlaşmanın, güç birliğinin sembolü olmuştur.

Facebook Beğenenler

Yorum yapılmadı!

Yorum yapmak için aşağıdaki formu kullanabilirsiniz.

Yorum Yaz!

E-Posta adresiniz yayınlanmayacaktır.
* İşareti olan alanlar gereklidir.