Okçuçay, Aras Nehri'nin sol kolu (83 km uzunluğundadır. Su toplama alanı 1.175 km'dir), Zengezur Sıradağları'nın Gapiçig Dağı'ndan (3285 m) uzanır. Bunların çoğu Ermenistan'ın Syunik bölgesinde bulunuyor. Nehir Azerbaycan arazisi olan Zengilan'dan (Ermeni işgalinden kurtarılmış bölge) geçer ve Aras Nehri'ne karışır. Akışı kar (%46), yağmur (%10) ve yeraltı suyundan (%44) oluşur. Ortalama yıllık su debisi 10.0 m/s, ortalama yıllık hacim 315 milyon m3'tür. Yıllık akışın %40'ı ilkbahar, %43'ü yaz, %10'u sonbahar ve %7'si kış aylarında oluşmaktadır.

        Azerbaycan'da ülkenin yüzey su kaynaklarının yaklaşık %70'i, komşu ülkelerden gelen dış akışlara büyük ölçüde bağımlıdır. Sınıraşan nehrin ana kısmı  olan Okçuçay  Ermenistan topraklarından geçer. Okçuçay'ın alt kısımları Azerbaycan arazisinden geçiyor ve Güney Kafkasya'nın en büyük ikinci nehri olan  Aras Nehri'ne karışır. Aras Nehri, aynı zamanda Ermenistan ile sınır aşan bir nehirdir ve bu bölgedeki en büyük nehir su yolu olan Kür'e katılır. Her iki nehir de ülke genelinde içme suyunun yanı sıra sulamanın sağlanmasında önemli bir rol oynamaktadır. Okçuçay  Nehri'nin kirlenmesi, hem Aras hem de Kür nehirlerinin kalitesi üzerinde doğrudan olumsuz bir etkiye sahiptir. Okçuçay  Ermenistan'daki Gafan ve Gaçaran madenlerinin maden atıklariyla yogun bir şekilde kirlenmektedır. Nehir neredeyse Ermenistan'daki bu endüstriyel tesislerin maden atıklarının toplayıcısı olarak kullanılıyor. Okçuçay 'ın ağır metaller ve tuzlarla kontaminasyonu, atık sulardan kaynaklanmaktadır. Madencilik ve işleme tesislerinlerinin atiklari  doğrudan nehir havzasına boşaltılır. Kirligininin esas kaynagı, Ermenistan'daki en büyük maden işletmelerinden olan Gajaran Bakır-Molibden Fabrikası (Zengezur Bakır-Molibden Fabrikası) ve Okçuçay Nehri'nin (Ermenistan'da Vogji Nehri olarak adlandırılan) kaynağındaki Syunik bölgesinde yer alan Gafan cevher işletme tesisinden çıkan atiklardan oluşmaktadır . Okçuçay  üzerindeki sürekli yoğun kirlilik ve olumsuz etkiler, bölge doğasında bununla beraber insanlar üzerinde zararlı ve geri dönüşü olmayan etkiler yaratabilir. Nehirdeki suyun kalitesindeki önemli değişiklikler, suyun evsel ve tarımsal amaçlar için kullanımı üzerinde çok olumsuz bir etkiye sahip olabilir. Özellikle sık görülen kirlilik ve nicelik kalitedeki olumsuz değişiklikler, nadir nehir ekosistemlerinin bozulmasına ve nesli tükenmekte olan türlerin azalmasına ve yok olmasına  yol açabilir. Kirlilik ayrıca ciddi gıda güvenliği sorunlarına neden olabilir. Kirlenmiş suyun kullanımı zararlı sonuçlara yol açabilir  gastrointestinal sistem hastalıkları, insan vücudunun böbreklerinde, kemiklerinde, kardiyovasküler ve sinir sistemlerindeki bozukluklara yol açabilir. Daha önce Ermenistan tarafından işgal edilen Azerbaycan topraklarının kurtarılmasıyla Azerbaycan ekolojistlerin Zengilan bölgesinden akan yerel nehirlere erişimi sağlandı. Okçuçay ve ayni zamanda sınır boyu diger  çaylarda araştirma yapılması münkun oldu. Gözlem sonuçları uluslararası akredite ve sertifikalı yabancı laboratuvarlar dahil olmak üzere ulusal laboratuvarlarda analiz edildi. Sonuç olarak nehir kirliliği onaylandı. Ocak-Haziran 2021'de Okçucay'dan alınan su testi numunelerinin analizine göre, Azerbaycan Cumhuriyeti Ekoloji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı nehirlerde yüksek miktarda ağır metal, özellikle bakır, molibden, manganez, demir, çinko ve krom buldu. Gözlemler sırasında, kirlilik nedeniyle suyun renginin zaman zaman önemli ölçüde değiştiği ve ekşi-sarıya dönüştüğü tespit edildi. Ne yazık ki, nehirlerin cogunlugunun  Ermenistan topraklarından aktıgına bakmayarak bu ülke hala Helsinki Sözleşmesine katılmamiştır. 1992 yılında Helsinki'de (Finlandiya) kabul edilen bu uluslararası belge, sınıraşan  yüzey ve yeraltı sularının çevreye duyarlı yönetimini ve korunmasını sağlamayı amaçlayan ulusal önlemleri ve uluslararası işbirliğini güçlendirmek için bir mekanizma olarak hizmet eder.
Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Tabii servetler Bakanlıgı Okçuçay Nehri'nin çevresel tehlikeleri ve kritik durumu hakkındakı görüşlerini paylaşmaları için uluslararası kuruluşlara çağrıda bulundu. Uluslararası kuruluşlar kirlilik gerçekleri hakkında bilgilendirildi ve bölgenin eşsiz ekosisteminin geri döndürülemez şekilde bozulmasını önlemek için acil önlemler almaya çağrıldı. Ancak söz konusu talepler bugüne kadar cevapsız kaldı. Azerbaycan dünyanın dört bir yanındakı uluslararası toplumu ve çevre aktivistlerini kirliliğe son verme çabalarını birleştirmeye çağırıyor. 
AZERBAYCAN CUMHURİYETİ KARS BAŞKONSOLOSLUĞU

Tweet