Bayramlar en eski çağlarından beridir kutlana gelen, toplumsal refleksin en güzel örneklerindendir. Birçok bayram çeşidi olmasının yanında, bunların en önemlilerinin başında dini bayramlar gelmektedir.
    Bayram kelimesi ilk olarak Kaşgarlı Mahmud’un XI. yüzyılda yazdığı “Divan”da görülür. Kaşgarlı, kelimenin aslının “bedhrem” olduğunu, bu kelimeyi Oğuzların “beyrem” şekline çevirdiklerini belirtir. Kaşgarlı Mahmud’a göre bayram “eğlenme, gülme ve sevinme günüdür”. Kelimenin günümüzdeki Türk topluluklarında da çoğunlukla “bayram” biçiminde kullandığı görülmektedir. Kazak Türkçesinde “meyram”, Kırgız  Türkçesinde “maryam” olarak telaffuz edilen kelime, Azeri, Başkurt, Özbek, Tatar, Türkmen ve Uygur Türkleri arasında da “bayram” biçiminde kullanılmaktadır
    Tarihin derinliklerinde birçok   dinde değişik adlarla kutlana gelen bayramlar olmuştur hiç şüphesiz. En son ilahi din olarak bildiğimiz İslamiyet dairesinde de iki bayramın ön plana geçtiği görülmektedir. Bunlardan birisi Oruç ayının bitiminde kutlanan Ramazan bayramı, bir diğeri de önümüzdeki günlerde kutlayacağımız Kurban Bayramıdır.
    Hepimizin bildiği gibi Hazreti İbrahim, Canab-ı Allah’a “ bir oğlum olursa senin rızan için kurban edeceğim” şeklindeki duası kabul edilerek ona, Hz. İsmail’i evlat olarak verilmişti. Bunun üzerine verdiği sözün gereğini yerine getirmesi hususu, kendisine vahiy yoluyla hatırlatılınca, Hz. İbrahim çok sevdiği biricik oğlunu Allah yolunda kurban kesmek için harekete geçer. Bütün hazırlıklarını yapan Hz. İbrahim tam oğlunun başını keserek kurban edeceği sırada, Cenab-ı Allah kendisine, oğlunun yerine bir koç göndermiş, onu kurban etmesini emretmiştir. Böylece Hz. İsmail’in yerine kesilen Koç kurbanı, İslami bir ibadet- gelenek şeklini alarak günümüze kadar gelmiştir.
    Burada dikkat edilmesi gereken husus, Allaha tam teslimiyetin sınanması olayı vardır. Şekilden uzak, tam manası ile Allaha iman esas olarak kabul edilmiştir. Bu tarihten sonra Kurban Bayramı ile ilgili çok değişik uygulamalarla karşılaşsak da genel kabul, Hac farizasının yerine getirilmesi sırasında kurban kesmenin vacip olduğu yönündedir. Bu mekânın dışından kesilen kurbanlar bazı içtihatlara göre yine vacip, bazılarına göre de sünnet olarak kabul edilmektedir. Ancak İslami bir ritüel olarak canlı bir şekilde kutlandığı, bayram coşkusun yaşandığı bir gerçektir.
    Kurban kesme ve coşkulu bir bayram idrak etmenin ötesinde, bazı önemli ayrıntılarında hatırlanması gerekmektedir. Fakirlerin, güçsüzlerin ,ihtiyaç sahiplerinin hatırlanması ve desteklenmesi göz ardı edilmemesi gerekmektedir.
     Bilindiği gibi İslamiyet, Allah tam teslimiyeti emreder. Bu emir iyi insan olmayı, doğru ve yapıcı olmayı içine alırken, fitneyi, bölücülüğü, ötekileştirmeyi, iftira atmayı kesinlikle yasaklar. Bu ilahi emir gerçek yerini korurken, İslam âleminin günümüzdeki durumu yürekleri burkuyor, kanatıyor.
    Kurban kesmek hususunda adeta birbiriyle yarışanlar, yukarıda belirttiğim hususlara ne denli riayet ediyorlar.? İslam’ın kesinlikler kabul edemeyeceği vahşilikleri ne derece yeriyorlar .? Önce insan olmayı ne kadar önemsiyorlar.? Bu çağda” Allah-u Ekber “ gibi kutsal bir kavramın arkasına sığınıp Müslümanın, dolayısıyla insanlığın kafasını kesen, mezhepçiliği ayrışmanın adresi olarak kabul eden karanlık zihniyetlere karşı ne denli karşı durabiliyor, seslerini yükseltebiliyorlar..? Ne denli çağı okuyabiliyor, içine düştüğümüz kötü durumdan çıkış çareleri arıyorlar.?
    Kurban kesmek bir imtihanın neticesinde Hz. İbrahim ve oğlu Hz. İsmail’in bir sevinçleri ise, bizde bu sevince ibadet kastıyla  ortak oluyorsak, o zaman Allah’ın  adını kullanarak İslam alemini , dolayısı ile  insanlık alemini karanlıklara ve vahşete sürükleyen bu çirkinliklere, aynı refleksle tepki göstermeniz gerekmez mi..? Tolumu ayrıştıran, bir kesimi diğer kesime düşman göstermek ayıbından uzak durmak gerekmez mi . .? Her insanın bayram tadında  kutlama yapmasının yollarını araştırıp, şartları yerine getirmek için uğraşması gerekmez mi..?
    Bayramlar , uğruna bayram edilen değerlerin tamamına sahip çıkarak, kucaklayarak ve yaşayarak mana kazanır.. Bayram kavramının aslına uygun bayramlara her zamandan daha fazla ihtiyacımızın olduğu bu dönemde,  bu güzel bayramın huzur, mutluluk ve bulluk getirmesi, en büyük bayram olacaktır..
                                                                                                                       Öğr. Gör. Arslantürk AKYILDIZ

Tweet