EKONOMİ

Dünya’da global bir kriz olduğu doğrudur.

A’dan Z’ye her üründe fiyat artışı olduğu doğrudur.

Her ülkenin kendine göre önlemler alarak krizi bir şekilde atlatmak için çaba sarf ettiği doğrudur.

Yazımın başlığını EKONOMİ koydum diye beni ekonomist falan zannetmeyin. En az bildiğim, hatta hiç bilmediğim konulardan birisidir ekonomi.

Paranın karşılığının altın mı, petrol mü, ya da başka bir şey mi olduğunu hiç bilmem.

Enflasyon düştü denirken biz vatandaşların cebine ne girdiğini, yükselince ne çıktığını hiç anlamam.

Kişi başı milli gelir şu kadar dendiğinde hemen elimi cebime atıp benim olması gereken paraya bakarım ama bulamam.

Enflasyon düştüğünde de cebimdeki param artmış mıdır diye merak ederim.

Şu her konuda uzmanlar var ya televizyon televizyon dolaşıp yorum yaparlar.  Ben onlardan değilim. Konuyu biliyorsam konuşur, bilmiyorsam susarım.

Dolayısıyla ekonomiyi bilmiyorum ve susuyorum.

Benimkisi düz mantık, parayı kullanan herkesin düşünebileceği şeyler. Kazandığım paranın alım gücüne bakarım. Eğer kazandığım paranın alım gücü varsa ekonomi iyidir derim.

Yok, eğer kazandığım paranın alım gücü yoksa ekonomimiz iyi değildir derim.

Bir işletme sahibinin yanında çalıştırdığı işçinin en az iki katı kadar bir birikim yapabiliyorsa ekonomi iyidir derim.

Ancak işçi maaşı, vergiler, sigorta, kira, elektrik, doğalgaz, benzin, mazot gibi yakıt giderleri, su parası, yemek parası, muhasebe parası, iş güvenliği parası vermekte zorlanıyorsa ekonomi iyi gitmiyor derim.

Banka kapılarında gezinen kişilerin sayısı az ise ekonomi iyi derim.

Banka kapılarında dolaşan kişi sayısı çok ise, icra dairelerinde dosyalardan yer kalmadıysa,  bankalar kredi vermemek için elli takla atıyorsa ekonomi iyi değildir derim.

Çiftçi ürettiği üründen kazanç elde ediyorsa, bir sonraki yılın hazırlığını bu yıldan yapmaya başlıyorsa, hasat mevsiminden sonra düğün dernek sayısı çoğalmışsa; ev alan, mülk alan artmışsa ekonomi iyi gidiyor derim.

Yoksa çiftçi ürününü tarladan toplayacak parayı bulamıyorsa, kar etmeyi boş verdik zarar ediyorsa ve hatta sulama birliği, kooperatifler, bankalara olan borcunu ödeyemediği için icralık oluyorsa, kapısındaki traktörü, ineği icra yolu ile satılıyorsa ve bir sonraki yıl için tarlasını sürüp hazırlık yapamıyorsa ekonomi iyi değildir derim.

Esnaf sattığı ürünü alıp yerine koyabiliyorsa, yaptığı işten zevk alıyor ve zevkle işini devam ettiriyorsa, iş yerinde yenilikler yapıp müşterilerine daha iyi hizmet vermek için değişim yaşıyorsa ekonomi iyi gidiyor derim.

Yok, eğer sattığı ürünü yerine koyamıyorsa, yaptığı işten zevk almıyorsa, köhnemiş iş yerini, cihazlarını yenileyemiyorsa, teknolojiye ayak uyduramıyorsa, yeni ürünler sipariş edemiyorsa ekonomi iyiye gitmiyor demektir.

Malum kriz global, batılılar da kriz yaşıyorlar deyip sorunu yok saymak olmaz, batılılar ülkemize gelip paşalar gibi tatil yapabiliyorlar, biz ise aldığımız maaşla, kazandığımız para ile il dışına çıkmaya bile cesaret edemiyoruz.

Otobüsle İstanbul’a gidip gelmek 1.000₺, yolda da 200₺ harcarsın.  Etti 1.200₺, bir hafta otelde kalsan en ucuz otel 500₺, etti 3.500₺. Yeme içme de bir o kadar tutsa 7.000₺ yol masrafını da eklersek eder 8.200₺

Yani iki ay çalışıp bir haftalığına İstanbul’a gidebiliriz.

Bu, dar gelirli bir kişi için çıkarılan tutardır.

Bir tık üst sınıf yapsak yaklaşık 15 bin₺ para gerekiyor.

Eğer bunları yapamıyorsa halkımız ekonomi iyi değildir derim.

Yok, eğer yapabiliyorsak, her yıl bir ay izne çıkıp bunun en az yarısını tatil beldelerinde geçirebiliyorsak, bir ömür çalışıp kendimize bir ev bir araba alabiliyorsak, çocuklarımızı sıkıntı yaşamadan üniversitede okutabiliyorsak, ekonomimiz iyidir derim.

Dedim ya ben düz mantık anlarım ekonomiden.

Bir ülkenin yüzde 5’i ultra, yüzde 10’u süper, yüzde 10’u iyi, yüzde 25’i fena sayılmaz ve yüzde 50’si geçim sıkıntısı çekerek yaşıyorsa; bir taraf giderek zenginleşirken bir taraf yoksullaşıyorsa, makasın ağzı git gide açılıyorsa, ekonomi iyi değildir derim.

Yok, eğer ülke her şeyden önce sosyal devlet anlayışı ile halkın yaşam standartları iyiyse, her birey ultra veya normal düzeyde tatil yapabiliyorsa, az veya çok eline geçen para ile birilerine muhtaç olmadan yaşayabiliyorsa ekonomi iyiye gidiyor derim.

İçinde bulunduğumuz durumu halk diliyle  özetlemeye çalıştım.
Umarım anlaşılır olmuştur.
Umarım gerçek rakamlar herkes tarafından görülür.

Tweet