Prof. Dr. Kerem KARABULUT SEFALET ENDEKSİ
Tarih : 2022-10-18
Tüm Yazılar

Prof. Dr. Kerem KARABULUT



SEFALET ENDEKSİ
Enflasyon ve İşsizlikte Dünya ve Türkiye ekonomisine ait tradingeconomics.com adresinden alınan verilere göre, Türkiye hem gelişmiş ülkelere göre en yüksek enflasyon oranına sahiptir (%83,45). Dünya ülkelerinin tamamı dikkate alındığında ise Zimbabve %280,40, Lübnan %161,89, Suriye %139,46, Sudan %125,40, Venezuella %114,10’dan sonra %83,45 ile en yüksek enflasyona sahip altıncı ülkedir. Türkiye’den sonra Arjantin %83, İran se %52,20 gibi bir enflasyona sahiptir. Türkiye’nin aynı kaynaktan alınan verilere göre işsizlik oranı %9,6 ve büyüme oranı ise %2,1’dir. Bu oranların verilmesinin sebebi bir ülkedeki ekonomik performansı ölçmek için kullanılan en temel üç gösterge enflasyon, işsizlik ve büyüme oranıdır. Bu göstergelerden kısa sürede toplum yaşamını etkileyen ise işsizlik ve enflasyon oranıdır. Bu doğrultuda 1970’li yıllarda ABD başkanı Lyndon Baines Johnson’ın  danışmanlığını da yapan ekonomist Arthur Okun tarafından Sefalet (Hoşnutsuzluk) endeksi geliştirilmiştir. Okunun geliştirdiği endeks şu şekildedir. Sefalet endeksi= enflasyon+işsizlik’tir.
Buna göre, Türkiye’deki Sefalet endeksi= enflasyon+işsizlik=83.45+9.6= 93.05 ile gelişmiş ülkelere göre en yüksektir. Türkiye’ye sefalet endeksi en yakın ülke Arjantin’dir. Arjantin’in sefalet endeksi değeri 89.8’dir. Bu endeks değeri yükseldikçe ülkedeki sefalet artıyor veya ekonomik gidişattan hoşnutsuzluk yükseliyor demektir. Düştükçe de ekonominin işleyişinden memnuniyetin arttığı anlamı çıkmaktadır. 
Arthur Okun tarafından 1970’lerde geliştirilen bu endeks daha sonra ekonomist Robert Barro ve Steve Hanke tarafından hem büyüme hem de faiz oranları eklenerek daha kapsamlı hale getirilmiştir. Anlaşılır olması nedeniyle de çok yaygın kullanılan bir endekstir. Robert Barro ve Steve Hanke sefalet endeksini şu şekilde formülleştirmişlerdir: Sefalet Endeksi = (Enflasyon Oranı + İşsizlik Oranı + Faiz Oranı) – Büyüme Oranı.
Formüldeki faiz oranı on yıllık devlet tahvili faiz oranını temsil etmektedir. Formüle göre büyüme oranı pozitif olduğunda endeks değeri düşüyor (sefalet azalıyor). Büyüme oranı negatif olduğunda ise endeks değeri artıyor (sefalet artıyor). Ekonomi büyüdüğünde bu oranın düşülmesi gerekiyor, çünkü ekonomik büyüme sefaleti azaltıyor. Türkiye’nin Sefalet endeksi sırasıyla 2020’de; 21, 2021’de: 13, 2022’de ilk 8’da olacak gözükmektedir. Türkiye gelişmiş ülkelere göre sefalet endeksinde hep birinci sıradadır. Tüm dünya ülkeleri içerisinde ise Küba, Venezüella, Surinam, Sudan, Zimbabve gibi ülkeler ile üst sıralarda yer almaktadır. 
İşsizlikteki düşüşe rağmen, Enflasyonun yüksek olması Türkiye’nin sefalet endeksini yükseltmektedir. Türkiye’de enflasyonun yüksek olması ise değişik gerekçeler ile açıklanabilir. Dünyada da savaş ve pandemi sürecinden dolayı fiyatlarda yukarı yönde artış eğiliminin olması, döviz kurundaki aşırı artışın fiyatlara yansıması, pandemi dönemindeki para basma eğilimlerinin fiyatlar üzerindeki artış baskısı, dışa bağımlılığın yüksek olması gibi birçok sebep sayılabilir. 
Ekonomi bilimi ile uğraşan pek çok bilim insanının da belirttiği gibi,  ülkelerin refah düzeyini artırıp toplumsal ilerleme sağlamaları kurumsal altyapıdaki düzenlemelere bağlıdır. Tüm ülkelerin tam istihdam ve fiyat istikrarını sağlama gibi etkin ekonomi politikalarına ilaveten, gelecek için üzerinde ivedilikle durmaları gereken  üç konu bulunmaktadır. Bunlar: adalet sisteminin etkinleştirilmesi, eğitim sisteminin rasyonelleştirilmesi ve özgürlüklerin yaygınlaştırılmasıdır. Bunları sağlayabilen ülkeler pandemi sonrası ekonomik istikrarsızlıktan kolay kurtulup üretimlerini artıracaklardır. Diğerleri ise toplumsal refah kaybına uğrayacaklardır.

Henüz yorum yapılmadı!

Bu içerik için yorum yapılmadı. Yorum yapmak için aşağıdaki formu kullanınız.

Yorum Yaz!

E-Posta adresiniz yayınlanmayacaktır.
* İşareti olan alanlar gereklidir.