Sadece %1 oranındaki dane kaybı bile Biçerdöver ile hasat edilen alanda
3 bin ton civarında hububatın tarlada bırakılması demektir ki bunun
karşılığı da 2,5 milyon TL kayıp anlamına gelmektedir.
Dane kaybını önleyebilir miyiz?
Evet önlenebilir. Biçerdöver imal eden firmalar, biçerdöverlerini sıfır dane kaybına göre üretmektedirler. Tarlanın verimi ve arazinin durumuna bakılarak biçerdöverin uygun çalışma hızında gitmesi sağlandığında ve biçerdöverlerin ayarları en iyi şekilde yapıldığında sıfıra yakın dane kaybına ulaşacaktır. Biçerdövere bağlı olmayan birtakım olumsuz şartları da dikkate aldığımızda dahi dane kaybı %3 değerini aşmaması gerekir. Bir yıl emek verip yetiştirdiğimiz ürün, hasat sırasında tarlada kalmasını hiçbirimiz istemeğiz. Öyleyse şu hususlara dikkat etmeliyiz. Böylece tarlada kalacak ürünümüzü ve paramızı kurtarabiliriz.
Bunun için öncelikle kayıpların neden kaynaklandığını bilmeli ve tedbir almalıyız. Dane kayıpları ya ürün ve tarla şartlarından ya da biçerdöver ve sürücü şartlarından kaynaklanmaktadır.
Başlangıç olarak ürünü yetiştirirken hasadı düşünerek tarla hazırlığını doğru yapmalıyız. Fazla engebeli ve taşlı tarlalarda zorunlu olarak yüksek biçim yapılacağından dane kaybı da fazla olacaktır. Yine yabancı otların olduğu tarlalar da biçerdöverin tıkanmasıyla da dane kaybı artacaktır. Daneleri dökülmeye hassas çeşitlerde dane kaybını arttırır. Dane kaybını ölçerken tarlanızdaki bu durumları göz önünde bulundurmalı engebeli arazilerde tesviye yapılmalı ve yüksek boylanan çeşitler yetiştirilmeli. Yabancı ot mücadelesine gereken önem verilmeli ve dökülmeye hassas çeşitleri kullanmamaya özen göstermeliyiz.
Hasadı zamanında yapmalıyız: Olgunlaşmamış, ıslanmış, çiğ düşmüş ürünü hasat ettirmemeliyiz. Sabah çok erken ve akşam saatlerde yapılan hasatta nem artacağından dane kaybı daha çok olacaktır.
Biçerdöver operatör belgesi olmayan kişilere hasat yaptırmamalıyız. Belgesi olmayan biçerdöver sürücülerinin hasat yapması zaten yasaklanmıştır. Eğitim görmemiş bir sürücünün hasat yaparken daha fazla dane kaybına yol açtığını unutmamalıyız.
Hasat sırasında sürekli tarlamızın başında bulunmalı sürekli kontrol etmeliyiz. Biçerdöverlerin arkasındaki sapların arasına ve altına bakarak, sap içinde kalmış tüm veya parçalanmış daneli başak kalıp kalmadığını, yerde ve kavuzların arasında dane kalıp kalmadığını, dane deposunda kırık, kavuzlu ve samanlı dane ve kesmik olup olmadığını kontrol etmeliyiz. Biçerdöver hızının fazla olmasının daha fazla dane kaybına neden olduğunu aklımızdan çıkarmamalı yüksek hızda hasat yaptırmamalıyız. Ayrıca biçerdöverin bir gidişte biçtiği kısmı bir tabla genişliği boyunca kontrol etmeli biçilmemiş, kökünden sökülmüş, biçildiği halde yere düşmüş başak olup olmadığını, biçerdöverin ilerleme istikameti boyunca bir çizgi oluşturacak şekilde sürekli dökülen danelerin olup olmadığını kontrol etmeliyiz.
Dane kayıplarının Nedenine Gelince…
Tarlada biçilmemiş başak varsa ya bıçaklar kör, ya parmaklardan bazıları kırık ya da bıçak ayarı bozuk, kökünden sökülmüş veya biçildiği halde yere düşmüş başak varsa dolap ayarı bozuk demektir. Destenin altında dane varsa rüzgarlık ve elek ayarları bozuk veya elek ve sarsaklar tıkalı olabilir. Sarsak üstü perde yırtık veya hiç olmayabilir. Biçerdöverlerin ilerleme istikameti çizgi halinde dökülmüş daneler varsa biçerdöverin herhangi bir yerinde bir kapak iyi kapatılmamış ya bir yerinde çatlak veya delik olabilir ya da elek kasasının kenarlarında bulunan kapatıcıların parçalanmış veya yerinden çıkmış olabilir.
Depoda kırık dane veya deste arasında dövülmemiş tüm veya parçalanmamış başak parçaları varsa batör ayarları bozuktur. Depoda kırık dane, kesmik, kavuz veya saman varsa elek ve rüzgarlık iyi yapılmamıştır. Alt eleğin çok açılması depoda kesmik olmasına, çok kapatılması ise depoda kırık tane olmasına neden olmaktadır.
Çiftçilerimizin genel olarak bu bilgileri bilmeleri dane kaybı varsa tahmin etmelerine yardımcı olacaktır.
İl Tarım Müdürlüğümüz kurduğu gezici ekiplerle biçerdöver kontrollerini sürekli yaparak dane kayıplarının önüne geçmeye çalışmaktadır.
ÜRÜNÜNÜZ DÖKÜLMESİN, ÇOCUKLARINIZ ÜZÜLMESİN….
Dane kaybını önleyebilir miyiz?
Evet önlenebilir. Biçerdöver imal eden firmalar, biçerdöverlerini sıfır dane kaybına göre üretmektedirler. Tarlanın verimi ve arazinin durumuna bakılarak biçerdöverin uygun çalışma hızında gitmesi sağlandığında ve biçerdöverlerin ayarları en iyi şekilde yapıldığında sıfıra yakın dane kaybına ulaşacaktır. Biçerdövere bağlı olmayan birtakım olumsuz şartları da dikkate aldığımızda dahi dane kaybı %3 değerini aşmaması gerekir. Bir yıl emek verip yetiştirdiğimiz ürün, hasat sırasında tarlada kalmasını hiçbirimiz istemeğiz. Öyleyse şu hususlara dikkat etmeliyiz. Böylece tarlada kalacak ürünümüzü ve paramızı kurtarabiliriz.
Bunun için öncelikle kayıpların neden kaynaklandığını bilmeli ve tedbir almalıyız. Dane kayıpları ya ürün ve tarla şartlarından ya da biçerdöver ve sürücü şartlarından kaynaklanmaktadır.
Başlangıç olarak ürünü yetiştirirken hasadı düşünerek tarla hazırlığını doğru yapmalıyız. Fazla engebeli ve taşlı tarlalarda zorunlu olarak yüksek biçim yapılacağından dane kaybı da fazla olacaktır. Yine yabancı otların olduğu tarlalar da biçerdöverin tıkanmasıyla da dane kaybı artacaktır. Daneleri dökülmeye hassas çeşitlerde dane kaybını arttırır. Dane kaybını ölçerken tarlanızdaki bu durumları göz önünde bulundurmalı engebeli arazilerde tesviye yapılmalı ve yüksek boylanan çeşitler yetiştirilmeli. Yabancı ot mücadelesine gereken önem verilmeli ve dökülmeye hassas çeşitleri kullanmamaya özen göstermeliyiz.
Hasadı zamanında yapmalıyız: Olgunlaşmamış, ıslanmış, çiğ düşmüş ürünü hasat ettirmemeliyiz. Sabah çok erken ve akşam saatlerde yapılan hasatta nem artacağından dane kaybı daha çok olacaktır.
Biçerdöver operatör belgesi olmayan kişilere hasat yaptırmamalıyız. Belgesi olmayan biçerdöver sürücülerinin hasat yapması zaten yasaklanmıştır. Eğitim görmemiş bir sürücünün hasat yaparken daha fazla dane kaybına yol açtığını unutmamalıyız.
Hasat sırasında sürekli tarlamızın başında bulunmalı sürekli kontrol etmeliyiz. Biçerdöverlerin arkasındaki sapların arasına ve altına bakarak, sap içinde kalmış tüm veya parçalanmış daneli başak kalıp kalmadığını, yerde ve kavuzların arasında dane kalıp kalmadığını, dane deposunda kırık, kavuzlu ve samanlı dane ve kesmik olup olmadığını kontrol etmeliyiz. Biçerdöver hızının fazla olmasının daha fazla dane kaybına neden olduğunu aklımızdan çıkarmamalı yüksek hızda hasat yaptırmamalıyız. Ayrıca biçerdöverin bir gidişte biçtiği kısmı bir tabla genişliği boyunca kontrol etmeli biçilmemiş, kökünden sökülmüş, biçildiği halde yere düşmüş başak olup olmadığını, biçerdöverin ilerleme istikameti boyunca bir çizgi oluşturacak şekilde sürekli dökülen danelerin olup olmadığını kontrol etmeliyiz.
Dane kayıplarının Nedenine Gelince…
Tarlada biçilmemiş başak varsa ya bıçaklar kör, ya parmaklardan bazıları kırık ya da bıçak ayarı bozuk, kökünden sökülmüş veya biçildiği halde yere düşmüş başak varsa dolap ayarı bozuk demektir. Destenin altında dane varsa rüzgarlık ve elek ayarları bozuk veya elek ve sarsaklar tıkalı olabilir. Sarsak üstü perde yırtık veya hiç olmayabilir. Biçerdöverlerin ilerleme istikameti çizgi halinde dökülmüş daneler varsa biçerdöverin herhangi bir yerinde bir kapak iyi kapatılmamış ya bir yerinde çatlak veya delik olabilir ya da elek kasasının kenarlarında bulunan kapatıcıların parçalanmış veya yerinden çıkmış olabilir.
Depoda kırık dane veya deste arasında dövülmemiş tüm veya parçalanmamış başak parçaları varsa batör ayarları bozuktur. Depoda kırık dane, kesmik, kavuz veya saman varsa elek ve rüzgarlık iyi yapılmamıştır. Alt eleğin çok açılması depoda kesmik olmasına, çok kapatılması ise depoda kırık tane olmasına neden olmaktadır.
Çiftçilerimizin genel olarak bu bilgileri bilmeleri dane kaybı varsa tahmin etmelerine yardımcı olacaktır.
İl Tarım Müdürlüğümüz kurduğu gezici ekiplerle biçerdöver kontrollerini sürekli yaparak dane kayıplarının önüne geçmeye çalışmaktadır.
ÜRÜNÜNÜZ DÖKÜLMESİN, ÇOCUKLARINIZ ÜZÜLMESİN….
