IĞDIR’IN YAKIN TARİHİNE NOTLAR –V-EYLÜLLERİN DEVAMINDA YAŞANILANLAR

Son Haberler

IĞDIR’IN YAKIN TARİHİNE NOTLAR –V-EYLÜLLERİN DEVAMINDA YAŞANILANLAR

Tarih : 2020-10-29 / Kategori : Kültür & Sanat

12 Eylül 1980 İhtilali geçici de olsa demokrasiyi noktalamıştı.

Tüm yetkiler Milli Güvenlik Kurulunda toplanmıştı.

Her iş, her hareket, her işleyiş MGK'nun inisiyatifinde ve iki dudağı arasında idi.

MGK’nun bilgisi dışında yaprak kıpırdamıyordu adeta

Ülke de “Yorgan gitmiş, kavga bitmişti” tabir yerinde ise . En azından çıplak gözle görünen tablo böyleydi.

Tarikatçı, cemaatçi, fetö’cü ve bunlara kendilerini dahil edip kamufle olan şimdi terör listesinde bulunan örgütler hariç, yüzlerce insan toplanmış ve hapishaneler doldurulmuştu. Delillerin toplanıp yargılamalara başlanması beklenmekteydi.

Hapishanelerde yargılama bekleyenlerin çoğu okumuş, yazar, bürokrat, milletvekilliği, bakanlık, başbakan yardımcılığı yapmış insanlardı. Sonrasında hazırlanan yüzlerce sayfa iddianamelere karşı hazırlanan yüzlerce sayfa savunmalar günlerce devam etmişti.

Bir kısım eylemlere katıldığı iddiasıyla yakalanan, değişik fikirleri olan, kavgalara katılan gençler de vardı. Anlatılanlara göre, hakaretlere maruz kaldıklarını, haksızlık yapıldığını, biri sizden biri onlardan mantığıyla hareket edilerek adil davranılmadığı iddialarını belirterek sitem etmekteydiler.

Ne kadar duyuldukları da ayrı bir tartışma konusu tabi.

12 Eylül 1980 İhtilali’nin üzerinden takriben 3 yıl geçmekteydi.

1983 Yılı içerisinde MGK yönetiminin hazırladığı seçim yasasına göre parti kurulması ve seçime gidilmesi uygun görüldü.

Anavatan partisini kuran ve başkanı olan, MGK’nın görevlendirdiği 1982 yılı Bülent Ulusu hükümeti döneminde Başbakan Yardımcısı iken ayrılan Turgut Özal Anavatan partisini kurup seçimlere girme başvurusu yaptı. İhtilalin ruh ve felsefesinin devamı olduğunu belirten emekli General Turgut Sunalp ve Başkanı olduğu MDP’si ve yine ihtilal hükümeti Başbakanı Ulusu’nun Müsteşarı olan Nejdet Calp Halkçı Parti olarak getirilen vetolardan sonra eksik adayla da olsa seçime girdiler.

Diğer irili, ufaklı birçok partiler ya seçime giremediler, ya da seçim barajında boğuldular.

İlçe olarak bağlı olduğumuz Kars ilimizden ANAP adayı olanlar da vetolardan nasibini alınca sıralamada ilk sırada yer alan sonradan Turizm ve Spor bakanlıkları yapan İlhan Aküzüm başta olmak üzere Iğdır’lı olarak Veteriner Hekim Sabri Aras’ta yapılan seçimde Milletvekili seçilmiş oldu.

İktidarı İhtilal hükümetinden devralacak ve yapılacak seçimde favori olduğu kabul gören Anavatan partisini ezip geçeceği ağızdan ağıza dolaşan, 1980 ihtilalinin üyelerince de (MGK) desteklendiği halk arasında dillendirilen Milliyetçi Demokrasi Partisi ve Başkanı Turgut Sunalp seçimlerde favori gösterilmekte idi.

En azından Iğdır gibi küçük bir yerde bile dillerde MDP’nin kazanacağı dolaşmakta idi.

Sonra anlaşıldıki kazın ayağı öyle değil. Seçmen, sağ gösterip sol vurmuştu. Tersine esen rüzgar MDP’yi ezip geçince, seçimlerden birinci parti Anavatan Partisi, ikinci parti HP, üçüncü parti MDP çıkmıştı.

% 45.17 ile ipi göğüsleyen ve 211 milletvekili alan ANAP Genel Başkanı Turgut Özal hükümeti 13 Aralık 1983 de kuruldu ve MGK’nun görevi sona erdi.

Anavatan Partisi Hükümetinin kurulmasıyla birlikte 1983 yılında dış kaynak sağlayan Başbakan Özal, yöremiz için Iğdır ovası sulama projesi yapımı işi başta olmak üzere, kit’lere ve diğer kurumlara personel alım işini de başlatmıştı. Halka kredi, teşvik yanı sıra, belediye seçimlerinden sonra partili belediyelere destek olma gibi işlemlere de ağırlık verildi.

İlimiz Kars Anavatan partisinden (Milletvekili/Bakan İlhan Aküzüm ve Milletvekili Sabri Aras işsiz gençleri kitlerde ve bakanlıklarda (PTT, TEK, Turizm, Spor Bakanlıkları vs) işe yerleştirirken, partiden seçilmiş Belediyeler de yatırım ve desteklerden faydalanıp personel maaşları da dahil borçlarını ödemeye başlamışlardı.

Örneğin; Karakoyunlu Belediye Başkanı Ramazan Hoşhaber maaşları ödemenin yanı sıra Sağlık Bakanlığından kasabaya sağlık evi yaptırmıştı, ambulans almıştı, belediyede çalışan elemanlarını başka kurumlara nakletmişti, yerlerine eleman almıştı ve biriken borçlarını ödemişti.

Aralık’ta Yıldırım Turan, Tuzluca da ismet Yüce, Melekli de Feyzullah Türkeli hizmet ve borç ödeme gibi çalışmalar yaptılar.

Iğdır İlçe Parti Başkanlığı ile Belediye Başkanlığı adaylığı başvurusunda bulunan adaylar arasında yaşanan iç çekişmeler neticesi iktidar partisinden başvuran aday değil de yerine son anda başka bir aday gösterilince halkta tercihini Bağımsız aday olan Mimar Orhan Ağırkaya’dan yana kullandı. Böylece (1984-1989) Iğdır Belediye Başkanlığına Bağımsızdan Orhan Ağırkaya seçilmiş oldu.

Şehir merkezi parkı, Valilik yolu gibi proje çalışmaları (yer altı kanalizasyon şebekesi yapımı hariç) olduğu bilinse de partili olmayışı v kendi yağıyla kavrulmaya çalışması zorluğunu yaşadığı ve istimlak bedeli ödeyecek gücü olmadığı için belediye hizmetleri aksadı. Parasal konularda destek olunmadığından yakınmaları hep devam etti.

1989-1994 yılları Anavatanın şatafatlı yükselme ve akabinde güç kaybetme dönemi olmuştu.

Iğdırlı, Anavatan partisinden Belediye Başkanı Diş Doktoru Ali Ağrı'yı seçmişti.

27 Mayıs 1992 yılında Iğdır’ın ve Ardahan’ın il oluşu ve Karakoyunlu kasabasının ilçe yapılması Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in kararnameyi imzalaması ile resmi gazetede yayınlandı.

1990 Yılından sonra Tansu Çiller, rahmetli Süleyman Demirel tarafından DYP saflarına davet edildi, 1991 İstanbul Milletvekilliği ve akabinde 1992 de ekonomiden sorumlu devlet bakanlığı yaptı. 1993 yılında Özal’ın ölümü ile Cumhurbaşkanı seçilen Demirel’den boşalan DYP Genel Başkanlığına aday oldu ve rakipleri ikinci turda çekilince tek aday olarak genel başkanlık koltuğuna oturdu. Aynı zamanda koalisyonun büyük ortağı olarak Başbakanlık koltuğuna da oturmuş oldu.

Ekonomiden sorumlu devlet bakanlığı görevinde iken üniversiteden öğrencisi, genç yaşına rağmen gerek öğrencilik yıllarındaki başarılı performansı ile gerekse Çiller’e baş danışmanlık yaparak ekonomide başarı ile göz dolduran, daha sonra da Iğdır Milletvekili seçilen Adil Aşırım’ın aktif çalışması ile ağabeyisi rahmetli Ali Asker Aşırım DYP den 1994 yılında aday oldu ve Iğdır Belediye Başkanı seçildi. DYP ve danışman Adil Aşırım beyin desteği ile ığdır’da yol açma çalışmaları hızla başladı.

Iğdır halk olarak suskundu. Terör belası ile uğraşmakta idi. Herkes huzursuzdu. Göç edenler bile vardı. Yatırım hemen hemen sıfırdı. Akşam 4 olunca herkes evlere kapanıyor, silah seslerine kulak kabartıyor, 1980 ihtilalinde yaşadığı acı tecrübelerden dolayı tepki vermeden, sessiz kalmayı yeğliyordu.

Ülkü Ocağı eski Başkanlarından olan gençliğin “elesker emi” si, Başkan Ali Asker Aşırım İmar konularına ağırlık verdi.

Tansu Çiller parkı verilen parasal destekle halka kullanıma açıldı.

Yine eski adıysa Tansu Çiller caddesi, şimdi halk arasında kullanılan adıyla Vali yolu caddesi DYP Genel Başkanı ve Başbakan Çiller’in Belediyeye mali desteği ile tamamlanmış, ve birçok bağlı sokak, istimlak parasından fedakarlık eden halkın isteği üzerine Başkan Aşırım tarafından açılmıştı.

En önemlisi ise Tansu Çiller parkına akşam gelenlere belediye başkanı tarafından dondurma bedava olacak diye teşvik ederek halkı terör eylemcilerine karşı şehri boş bırakmamayı sağladı ve sonrasında halk (özellikle gençlik) her akşam şehir merkezi Tansu Çiller parkında Iğdır akşamlarının keyfini çıkarmaya başladılar.

Bu arada Vali Şemsettin Uzun’un Iğdır halkının kalkınması adına gümrük kapısından faydalanma girişimlerinde gelen sıkıntıları göğüsleyerek elini taşın altına koymasını da unutmuyoruz.

Yine aynı dönemlerde yüzlerce Iğdırlı genci işe yerleştiren PTT yönetim kurulu üyesi ve sonrasında Genel Müdürü olan emekli Albay Nuri Alagözü’n emeklerini de anmadan geçemeyeceğim.

Rus pazarı adıyla anılan ve halen kullanımda olan çarşı kurulan kooperatif marifetiyle yapıldı ve üyelere dağıtıldı. Başkan Aşırım’ın ilk iki yılının çalışması içerisinde olmuştu.

İl Milli Eğitim eski Müdürlerimizden olan ve Aras Ailesi olarak yatırımlarını Iğdır’a yaptıkları halkın dikkatinden kaçmayan ve benzeri nedenlerle de Iğdırlılarca benimsenen Belediye Başkan adayı Nurettin Aras, 1999 Yılında MHP’den Belediye Başkanı seçildi. 2009 yılına kadar iki dönem Belediye başkanlığına seçilen Aras, önceki dönem Ak Partiden ise Iğdır Milletvekili seçildi.

2000 Yılına doğru halka ve yapılaşmaya hazır hale getirilen Vali yolu bir süre bahçelerde tahtlar ve otantik döşeli mekanlar olarak devam etti.

Müteahhitlerin ve kat karşılığı verip gelir elde edeceklerin, apartmanlar yapılarak bir anda zengin olacağını hesap edenlerin iştahı kabarmaktaydı.

İnsanlar sohbet, çay, uzun yaz gecelerini geçirme, gezerek yürüyüş yapma gibi düşüncelerle Vali Yolu’na akın etmeye başladı. Ramazan geceleri özellikle yalnız şehir merkezi değil ilçeler ve köyler, Nahçivan, Doğu beyazıt gibi yakın komşu yerlerin insanları dahi gezmek için geceler akın etmekteydiler.

Çay bahçeleri sazlı, sözlü mekanlar, ayaküstü atıştırmalı otantik yerler yavaş yavaş yerlerini fast food, kinger burg, mado, osmanlı kahveleri vb modern mekanlara bırakmaya başladı.

Dönerciler, et restoranları, lahmacuncular, çiğ köfteriler, baklavacılar, künefeciler, dondurmacılar, çocuk eğlence yerleri de nasibini almaya çalıştı gezmeye gelen halktan.

Restoran, kahve, Antep, Urfa, Adana gibi güneydoğunun değişik yörelerinin damak tadını sunan, misafirleri ağırlayabileceğimiz yerler açılmaya başlandı.

Vali yolu büyük binalarla dolmaya başlayınca bunların yerine arka sokaklardaki bahçeler düzenlenerek yeşilliğin, ağaç altı yerlerin, otantik oturma tahtların, yer minderlerinin olduğu mekanlar sakin yerlerde yapılmaya başlandı.

Emniyet açısından önem verilen, denetlemelerin sık sık yapıldığı yerlerden olan Vali yolu bu cazip ve gönül rahatlığıyla zaman geçirilecek ve aranılan çoğu ihtiyaç temin edilebildiği için halkı buraya çekmektedir.

Daha cazip ve güvenlik açısından sorun oluşturmayan yerler açıldıkça Vali yolu caddesinin cazipliği azalabilir.

Vali yolu caddesinin önünü açmak, yolun devamını sağlamak demek yeni bir Iğdır kurmak gibi bir girişim olur.

Emir Şıktaş